Geschreven in december 2024
We krijgen regelmatig opmerkingen, dat het zo’n rommeltje is in het Voedselbos en dat er zoveel onkruid staat. Daarom wil ik enkele keren in de Kapper wat meer uitleg geven over wat een voedselbos inhoudt en wat onze activiteiten zijn. Vandaag wil ik vooral ingaan op de bodem en het bodemleven.
Op zaterdagochtend 23 november hadden we een bomenplantdag gepand. De ochtend tevoren is een informatiebord in de grond geplaatst mede met behulp van een kraantje van aannemer Jorg van de Hombergh. Het graven van 2 gaten was een behoorlijke klus, vanwege de enorme stenen, die er in de grond zaten. Er meldden zich daags erna enkele vrijwilligers om mee te helpen planten, waar we erg blij mee waren. Het was koud, maar droog en zijn eerst begonnen met planten, zodat we lekker warm werden. Vervolgens hebben we ons bord onthuld met een kleine toespraak en een kopje koffie, thee, limonade en speculaas. We hoorden de fanfare aankomen en dachten, dat het voor ons was, maar helaas….. :). Op dit infobord staat in het kort uitgelegd wat een voedselbos inhoudt.
In een voedselbos draait het, zoals de naam zegt, om eten. De bomen, planten en struiken zijn door mensen aangeplant met de bedoeling, dat deze zichzelf uiteindelijk in stand houden zonder bestrijdingsmiddelen en bemesting. Het gaat er vooral om dat er een balans ontstaat tussen de verschillende soorten met zo min mogelijk inmenging van buitenaf. De natuur moet het werk doen. Dat kan alleen als als het bos opgebouwd is uit verschillende lagen. Je kunt het vergelijken met een regenwoud: hoge bomen met een hoge kruinlaag, daaronder struiken, knollen en kruiden. Op die verschillende lagen zal ik de volgende keer ingaan.
Voor zo’n bos heb je natuurlijk vruchtbare grond nodig. Dat is al een uitdaging, als je een stuk grond ter beschikking hebt dat vroeger speelplaats (vooral gele zand en stoeptegels) is geweest en waar een school heeft gestaan! Je maakt van tevoren een plan en neemt daarin mee, waar de grond natter is, waar is hij armer, waar is beschutting en waar zijn de zonnige en waar de schaduwrijke plaatsen.
We gebruiken o.a. pioniers. Dit zijn snelgroeiende bomen, die in de natuur als eerste komen aanwaaien op een braakliggend stuk grond. Zij stellen weinig eisen aan de grond, maar helpen wel schimmels op gang, die samenwerken met boomwortels. Denk daarbij aan de wilg, els, populier, es en kornoelje. Zij kunnen vaak ook stikstof binden, wat de vruchtbaarheid van de bodem bevordert. Hun herfstblad vormt straks een mooie strooisellaag, die helpt om vocht vast te houden en het bodemleven verder op gang te brengen. Zij zorgen ook voor beschutting tegen zon en wind voor de volgende aanplant. Na een aantal jaren, als ze hun taak vervuld hebben, kunnen we het hout oogsten, of laten we het in het bos om afgebroken en gerecycled te worden. Dit stimuleert dan weer het bodem- en insectenleven en de biodiversiteit. Ook nutsplanten bv smeerwortel of duindoorn zijn belangrijk om de bodem vruchtbaar te maken. Het zijn meestal diepwortelende planten, die in staat zijn voedingsstoffen diep uit de grond te halen. Deze stoffen gaan dan naar het blad. Als de planten dan in de winter afsterven en de bladeren vergaan komen deze stoffen weer beschikbaar voor andere planten. Zij bemesten de grond dus op een natuurlijke manier. Hierdoor wordt deze grond langzaam maar zeker vruchtbaarder en zie je hem ook van bovenaf donkerder kleuren.
Er komt steeds meer bodemleven zoals regenwormen, duizendpoten, miljoenpoten, mieren, spinnen, slakken en pissebedden. Ze zijn belangrijk voor een gezonde bodem. Zo zorgt de regenworm ervoor, dat de grond los gewoeld en gemengd wordt. Ook steeds meer schimmels en bacteriën vormen zich met (hopelijk) een grote diversiteit, die weer nodig zijn voor de groei van bomen en planten. Dit proces duurt natuurlijk jaren, maar moet zichzelf op den duur in stand houden en in evenwicht komen.
Daarom laten we plantaardig resten, wat in de winter afsterft, liggen, net zoals bladeren van de bomen en struiken. Ook maaien we zo min mogelijk, behalve af en toe langs de paadjes om het “bos” toegankelijk te houden.
Om een gezonde bodem te bereiken zijn we al enkele keren druk bezig geweest met het poten van allerlei soorten planten en bomen. Je kunt wel al zien, dat de bovengrond donkerder kleurt en er steeds meer bodemleven is!
De kinderen, die op 23 november meededen, kregen extra aandacht en hadden er veel plezier in! Het bord werd (zonder fanfare) met een kleine toespraak onthuld. Dit is op youtube te bewonderen onder Veldens voedselbos.
Om warm te blijven zijn we daarna weer fanatiek verder gegaan en hebben tenslotte nog wat bollen gepoot, zodat er al vroeg in het voorjaar wat meer kleur, maar ook bijen, hommels en vlinders komen. Maar daarover de volgende keer meer.
Na afloop was er heerlijke soep met broodjes…..
1x Per maand werken we gezamenlijk in het voedselbos. Onze volgende werkdag is 14 dec 2024! Je bent van harte welkom. We gaan dan o.a. houtsnippers verdelen.
Volg ons op veldensvoedsel.nl. en op facebook om op de hoogte te blijven.
In de volgende Kapper zal ik een ander onderwerp belichten.